Phân biệt các loại nhà cửa:
Ở Canada nói chung và ở PEI nói riêng, các dạng nhà được phân biệt như sau:
- House:
- Single house, nhà đơn lập riêng biệt , là dạng nhà phổ biến nhất ở PEI, các căn nhà dạng này thường có vườn, sân trước, sân sau và driveway riêng. Một số nhà có garage đơn, hoặc garage đôi. Dạng nhà để xe chỉ có mái che được gọi là carport.
- Nhà Duplex : Là dạng nhà có 2 căn với công năng riêng biệt, số nhà riêng biệt được xây liền nhau thành 1 toà nhà.
- Nhà Triplex : Là dạng nhà có 3 căn được xây liền nhau hoặc 1 toà nhà với 3 units có công năng riêng biệt .
- Nhà Fourplex : Là dạng nhà với 4 units với công năng riêng biệt nằm trong cùng một toà nhà.
- Townhouse: Là nhà phố liên kế, rất phổ biến ở các khu đô thị. Nhà dạng này nằm liên tiếp chung vách với nhau thành một dãy, có thể có sân trước, sân sau hoặc không. Nhà townhouse kiểu cũ thường không có garage hay carport, cư dân thường để xe ở driveway hay các khoảng trống được phép đậu xe xung quanh khu nhà.
- Condominions ( Condos) : Là nhà chung cư.
- Rental Apartment: Là căn hộ cho thuê. Có thể là một căn hộ trong khu Condo, cũng có thể là một unit riêng với đầy đủ công năng nằm trong một ngôi nhà duplex, triplex hay fourplex.
Những điều cần chú ý khi mua nhà ở PEI
Ở Canada nói chung và PEI nói riêng, mọi thứ liên quan đến nhà cửa hoàn toàn khác biệt với các thói quen, qui định mua bán nhà ở Việt Nam.
Dưới đây là một số điều cơ bản cần lưu ý :
- Phân tuyến trường học : Ở PEI, học sinh từ mẫu giáo đến lớp 12 được phân học dựa vào địa chỉ cư ngụ. Vì vậy bạn sẽ không thể muốn con học trường này nhưng lại mua một căn nhà thuộc về một tuyến khác. Các trường học đều có xe school bus đưa đón học sinh trong tuyến của mình. Phụ huynh có thể kiểm tra trường con sẽ học và tuyến bus theo link https://edu.princeedwardisland.ca/psb/bus-stop-search-2/
- Tuổi nhà : Nhà ở PEI nói riêng và Canada nói chung có tuổi đời cao, rất nhiều căn nhà được xây dựng từ hàng chục năm, có khi cả trăm năm trước. Tuy nhiên chất lượng nhà còn phụ thuộc vào việc căn nhà được chăm sóc, bảo trì như thế nào. Có những căn nhà tất nhiều năm tuổi nhưng được chủ nhà nâng cấp hàng năm, khi bước vào thậm chí bạn không thể nhận ra tuổi của ngôi nhà. Các ngôi nhà được xây dựng từ nhiều chục năm trước thường được sử dụng các vật liệu thiên nhiên chất lượng cao như gạch, gỗ thịt… vì thế rất bền chắc.
Tuỳ vào sở thích, nhu cầu của bạn, hãy hỏi tất cả các thông tin cần thiết để chắc chắn rằng bạn mua được một ngôi nhà ưng ý. Tốt nhất là đến tận nơi để xem xét căn nhà thay vì chỉ nhìn qua hình ảnh.
- Cấu trúc nhà : Hãy chú ý đến các công năng phụ của căn nhà như garage, deck, hàng rào… để đảm bảo mọi nhu cầu của bạn và gia đình đều được đáp ứng đầy đủ.
- Giá nhà : Giá một căn nhà ở PEI được định giá dựa trên nhiều tiêu chí như số phòng ngủ, số phòng tắm, diện tích sử dụng, tuổi nhà, có garage hay không, vị trí của căn nhà ở đâu. Vì thế hai căn nhà nhìn tương tự nhau nhưng có thể có giá khác biệt nhau. Hãy đặt các ưu tiên của mình lên hàng đầu để chọn được một căn nhà vừa ý.
Các bước mua nhà ở PEI
- Phương án tài chính
- Tìm Realtor
- Liệt kê các yêu cầu cho Realtor
- Tìm nhà
- Đặt cọc
- Kiểm định nhà và mua bảo hiểm
- Thủ tục pháp lý và thanh toán
- Thuế, phí liên quan
Chi tiết:
Phương án tài chính
Mua một tài sản lớn thì bước chuẩn bị tài chính là bước quan trọng nhất. Thông thường các ngân hàng ở PEI có các chính sách cho vay khác nhau cho các đối tượng khách hàng khác nhau. Do đó, trừ khi người mua có đủ tiền mặt trả một lần khi mua nhà, nên làm việc với ngân hàng để xin xác nhận được vay tiền mua nhà trả góp trước. Ngân hàng thường xếp đối tượng có PR, Work Permit, Du học sinh, Visitor thành các nhóm đối tượng khác nhau để có chính sách riêng cho từng nhóm. Do mỗi ngân hàng có chính sách khác nhau, người mua nên làm việc trực tiếp với ngân hàng, có thể hỏi vài ngân hàng để xây dựng được phương án tài chính tốt nhất.
Tìm Realtor:
Không giống như ở Việt Nam, Nhân viên môi giới bất động sản (Realtor) là một người
hành nghề có giấy phép ở Canada. Người mua nhà có thể tìm và chọn Realtor trên các
trang rao bán bất động sản online, trong cộng đồng hoặc qua bạn bè giới thiệu.
Luật pháp Canada cho phép bạn tự làm việc trực tiếp không cần thông qua Realtor, tuy
nhiên người mua nên tìm kiếm riêng một Realtor cho mình vì các lợi ích sau:
- Người mua không phải trả phí hay tiền lương cho Realtor, theo quy định thì Realtor bên bán và bên mua sẽ thỏa thuận tỉ lệ chia số tiền % hoa hồng. Tại PEI, số tiền hoa hồng mà bên bán phải chịu tối đa là 5% trên giá trị căn nhà. Nếu bạn không thuê Realtor cho bạn thì Realtor bên bán sẽ được hưởng trọn số tiền hoa hồng.
- Realtor sẽ lắng nghe các nhu cầu của người mua và tìm căn nhà thích hợp theo nhu cầu. Bạn tiết kiệm được thời gian tìm kiếm.
- Realtor sẽ có trách nhiệm làm việc với Realtor bên bán để tìm hiểu các thông tin về bất động sản định mua.
- Thông thường, người mua phải hẹn hoặc yêu cầu Realtor của mình hẹn với Realtor bên bán để xem nhà. Ở Canada, không nên tự ý đến xem nhà khi thấy họ cắm biển bán nhà trước cửa nhà hay thấy họ rao trên mạng. Trừ khi họ rao “Open house” thì có thể đến xem mà không cần hẹn trước.
- Trong một số nghiệp vụ, thì chỉ Realtor được phép làm mà người mua bình thường không được phép làm.
Liệt kê các yêu cầu cho Realtor:
Sau khi tìm được Realtor và đưa các yêu cầu, mong muốn cho họ để họ tìm cho mình một căn nhà vừa ý. Tùy theo năng lực của mỗi Realtor mà cách giới thiệu về căn nhà sẽ khác đi. Realtors có trách nhiệm cung cấp đầy đủ thông tin về căn nhà mà bạn định mua, bao gồm các điểm hoàn thiện, chưa hoàn thiện, lịch sử của ngôi nhà, thông tin về quy hoạch của căn nhà (ví dụ đất còn dư được phép xây thêm hay không), tình trạng pháp lý của bất động sản (ở Canada có nhiều nhà được xây trên đất thuê nên giá trị căn nhà được rao bán rất rẻ vì không bao gồm tiền đất, tuy nhiên hàng tháng sẽ có chi phí thuê đất).
Nên đưa yêu cầu cụ thể cho Realtor: như vị trí nhà muốn, số phòng ngủ, kiểu nhà (single, duplex), số tiền mua nhà và một số thông tin khác theo ý người mua (ví dụ: mua để ở, cho thuê, hay vừa ở vừa cho thuê).
Tìm nhà:
Dựa trên phương án tài chính ở bước trên, người mua và/hoặc Realtor sẽ tìm các căn nhà có mức giá phù hợp với phương án tài chính của người mua.
Việc tìm nhà có nhiều cách:
Tìm kiếm thông tin trên các trang bất động sản :
Tìm kiếm trực tiếp khu vực mình quan tâm.
Nhờ bạn bè, người quen giới thiệu.
Các kênh, group online trên mạng xã hội như Hội người Việt PEI.
Đặt cọc:
Sau khi xem nhà, thỏa thuận giá cả 2 bên cùng đồng ý thông qua Realtor thì sẽ ký một hợp đồng đặt cọc (Deposit Agreement), hợp đồng có các thông tin cơ bản như sau:
- Người mua/Buyer
- Người bán/Seller
- Địa chỉ của bất động sản muốn mua và giá mua
- Đặt cọc: khoảng 1%, nhưng cũng có thể là 5.000 ~ 10.000 CAD tùy theo thỏa thuận hai bên.
Hợp đồng đặt cọc này sẽ ấn định một ngày nào đó trung bình từ 2 tuần đến 2 tháng tùy theo thỏa thuận về việc hoàn thành các điều kiện kèm theo: Điều kiện tài chính (Vay ngân hàng hoặc tiền mặt), Kiểm định, Bảo hiểm nhà.
Sau khi có kết quả kiểm định nhà, người mua nếu thấy không hài lòng thì có thể không mua và được lấy lại tiền cọc. Hoặc người mua yêu cầu người bán sửa chữa những phần hỏng hóc được nêu trong báo cáo kết quả kiểm định nhà. Tùy theo thương lượng mà người bán sẽ sửa toàn bộ, sửa một phần. Các yêu cầu này phải thực hiện trước ngày hết hạn và được lấy lại tiền cọc mà không chịu một khoản phạt nào. Sau ngày này sẽ bị mất tiền cọc.
– Hợp đồng cọc này do Realtor soạn và có sẵn biểu mẫu.
- Kiểm định nhà (inspection) và mua bảo hiểm:
Kiểm định: Bước kiểm định nhà không bắt buộc, nếu người mua có kinh nghiệm chuyên môn tự đánh giá được căn nhà định mua thì không cần bước này. Tuy nhiên do đa số nhà ở PEI khá cũ, nên thuê để họ kiểm định căn nhà.
Liên hệ với công ty inspection nhà, phí kiểm định khoảng 600 CAD (đã bao gồm thuế HST) do người mua trả, ấn định 1 ngày để nhân viên kiểm định (inspector) tới kiểm tra nhà và họ sẽ xuất kết quả sau 1-2 ngày. Dựa trên báo cáo kết quả kiểm định chất lượng nhà, nếu cần có thể thương lượng giá, hoặc không mua. Bước này quan trọng vì Inspector có kỹ thuật chuyên môn để phát hiện ra các lỗi của căn nhà, đưa ra khuyến cáo với các lỗi đó…
Ngoài ra thì nên chú ý các phần sau:
- Móng nhà (hầm) xem có bị nứt, hay rò rỉ nước hay không?
- Mái nhà
- Kết cấu
Bảo hiểm: Liên lạc với công ty bảo hiểm để có báo giá bảo hiểm, ở PEI thường sử dụng công ty bảo hiểm PEI Mutual.
Liên lạc với Realtor để báo ý định mua hoặc không mua.
- Thủ tục pháp lý:
Hợp đồng mua bán:
- Việc mua bán nhà phải thông qua luật sư, bên nào có luật sư ở bên đó, Realtor có thể giới thiệu luật sư quen và người mua cũng có thể tự tìm luật sư của mình thông qua bạn bè đã thuê.
- Luật sư sẽ liên hệ với Realtor và soạn hợp đồng mua bán.
- Phí luật sư khoảng từ 900 ~1500 CAD, tùy giá mua cao hay thấp.
Thanh toán:
- Mua certified cheque (dạng bankdraft) tại ngân hàng và đưa cho luật sư đại diện cho người mua và nhận chìa khóa căn nhà vào ngày nhận nhà theo hợp đồng (Closing date). Lưu ý: người mua bắt buộc phải có mặt ở Canada để ký vào hồ sơ tại văn phòng luật sư ở Canada. Có nhiều rắc rối khi phải ký giấy tờ từ nước ngoài.
- Các loại thuế, phí liên quan:
- Thuế chuyển đổi sở hữu: 1% giá trị căn nhà, người mua được miễn nếu mua căn nhà đầu tiên ở Canada.
- Thuế đất hàng năm: Do Hội đồng thành phố nơi có căn nhà quyết định mức thuế dựa trên giá trị bất động sản, nhà mới xây hay cũ sẽ có mức thuế khác nhau. Trung bình khoảng 1% một năm.
- Ngoài ra còn một số loại phí, thủ tục khác như đổi tên điện, nước, dầu… phát sinh phí không nhiều và thực hiện cũng đơn giản.
Các thông tin trên là cơ bản với mục đích tham khảo, người mua nhà nên thuê người có chuyên môn được phép hành nghề để hỗ trợ và có kết quả chính xác nhất.
Tác giả: Colin Tran.
Hình ảnh minh họa- nguồn Bao Le
